Er is de komende jaren veel werk aan de winkel als het gaat om de energietransitie. Welke keuzeruimte hebben we daarbij als overheden in Overijssel?

Over deze verkenning

24 september 2020

Een verkenning over energie

Het klimaatverdrag van Parijs gaf de energietransitie een flinke impuls. Daar kwam het recente besluit om te stoppen met de gaswinning in Groningen nog eens bij. Het huidige kabinet wil de uitstoot van klimaatgassen in 2030 met 49% verminderd hebben ten opzichte van 1990. De provincies en gemeenten hebben zich in het Interbestuurlijke Programma (IBP) aan deze doelstelling verbonden. Er is de komende jaren dus veel werk aan de winkel. We zullen meer duurzame energie opwekken, woningen gaan van het aardgas af en ook het verkeer en de landbouw zullen veranderen. Welke keuzeruimte hebben we daarbij als overheden in Overijssel? Dat is de centrale vraag in de toekomstverkenning energie. Er zijn trends waar u gebruik van kunt maken en rekening mee moet houden. Er zijn ook onzekerheden. In die ‘open, maar niet lege toekomst’ zult u uw besluiten nemen. De toekomstverkenning omvat de volgende documenten:

De toekomstverkenning omvat de volgende documenten:

  • Trendanalyse: Energietrends / Energiepolitiek
  • Brochure: Aanpak energietransitie. Experimenten future search, backcasting, design thinking.
  • Rapport: Toekomstverkenning klimaat- en energiebeleid. Gevolgen voor decentrale overheden in Provincie Overijssel, CE Delft
  • Essay: Gedeelde taal voor onzekere toekomst. Een volgende stap met de Overijsselse energietransitie, prof. dr. Martijn van der Steen
  • Brochure: Van het aardgas af. Lokale warmtetransitie voor gemeentes. Deze brochure is opgesteld door Eric Spaans en Rolf Resink van het bureau KaapZ en wordt door Netbeheer Nederland gebruikt om gemeentes en provincies te helpen hun rol in de warmtetransitie te verduidelijken
  • Beeldverslag: van Rolf Resink van bureau KaapZ van de cocreatiesessie over de energietransitie  van en met (partners van) de gemeente Hof van Twente.
Windturbine van Alstom met twee monteurs die aan de zijkant werken, tegen een blauwe lucht met wolken.

Energie trends. Energie politiek

Tot nu toe treuzelt Nederland als het gaat om de energietransitie: we scoren in Europees verband zonder meer slecht. Dat kan anders worden nu Nederland het Parijs-akkoord getekend heeft. Met het Klimaatverdrag hebben nationale en decentrale overheden zich gecommitteerd aan ambitieuze doelen. Het urgentiegevoel om de energietransitie te versnellen neemt toe. Het is een beleidsterrein dat volop in ontwikkeling is, en de komende decennia ongetwijfeld ook zal blijven. De vraag is hoe gemeenten en provincies met zo’n dynamische ontwikkeling, die gepaard gaat met veel onzekerheden, om kunnen gaan. Om te proberen decentrale overheden hierin behulpzaam te zijn, is deze trendanalyse gemaakt.

Brochure aanpak energietransitie

Experimenten future search, backcasting, design thinking

Met de toekomstverkenning energie heeft Trendbureau Overijssel de trends en onzekerheden rond de energietransitie in beeld gebracht, en daarmee ook de keuzeruimte voor lokale en provinciale volksvertegenwoordigers rond de manier waarop de energietransitie in hun gemeente of provincie gestalte krijgt. In drie gemeenten heeft Trendbureau Overijssel een volgende stap gezet: hoe vertalen we beelden over de toekomst naar actie in het hier en nu? Hoe kunnen we met de onzekerheden rond de energietransitie omgaan? Hoe kunnen we reageren op de trends? Hoe maken we onze idealen concreet?

We ondersteunden (financieel en procesmatig) drie experimenten, elk met een van de drie volgende methoden:

(1). Bij future search ligt de nadruk op het proces om met alle betrokkenen gezamenlijk idealen te formuleren en naar acties te vertalen. (2). Bij backcasting kijken we methodisch vanuit mogelijke en wenselijke toekomsten naar het nu – en de acties die dan nodig zijn. (3.) Met Design Lab van de Universiteit Twente willen we de mogelijkheden van design thinking verkennen.

Brochure Aanpak Energietransitie (24 september 2018) (pdf)
Close-up van een gloeilam met gloeidraad op zwarte achtergrond.

Rapport van CE Delft

24 september 2018

Omslag van rapport "Toekomstverkenning klimaat- en energiebeleid" met afbeeldingen van verkeer en natuur.

Rapport klimaat-en energiebeleid

Door CE Delft

Ter onderbouwing van de trendanalyse heeft het Trendbureau aan CE Delft gevraagd om een korte rapportage op te stellen die antwoord geeft op de vraag welke rol gemeenten en provincies hebben bij het uitvoeren van klimaat- en energiebeleid, en hoe deze rol gaat veranderen. In deze rapportage zijn de scenario’s in een tweetal toekomstverkenningen op een rij gezet, en daarmee de opgave weergegeven. Hiernaast is het handelingsperspectief van gemeenten geschetst, alsmede de belangrijkste onzekerheden en de gevolgen van deze onzekerheden voor het handelingsperspectief.

Rapport CE Delft (24 september 2018) (pdf)
Diagram met vier vierkanten en pijlen die naar een gearceerd vierkant in het midden wijzen, getiteld "Nieuwe verbinding maken".