Een verkiezingscampagne met alleen maar winnaars
Overtuigend uitdragen dat jij de beste ideeën hebt voor na de verkiezingen, en dan na de verkiezingen ook nog goed kunnen samenwerken met raadsleden die andere ideeën hebben. Hoe doe je dat?
Hoe meer partijen er mee doen, hoe lastiger het is om je te onderscheiden voor de verkiezingen. Dat vraagt erom verschillen scherp neer te zetten.
Hoe meer partijen er mee doen, des te belangrijker het wordt om na de verkiezingen samen te werken. Hiervoor is wederzijdse erkenning en een gezamenlijke ambitie nodig.
Hoe onderscheid je je van de rest én vind je toch voldoende gemeenschappelijkheid voor samenwerking? Dat leek een mooie vraag om met (aspirant)gemeenteraadsleden te bespreken. Het liefst nadat een inspirerende inleider een paar slimme tips had gegeven.
Met wie kan jij straks nog door één deur?
Die inleider heb ik niet kunnen vinden. Kwam dat omdat ik steeds weer moest denken aan wat ik als lid van het secretariaat van de Internationaal Verantwoord Ondernemen Convenanten, bij de landelijke SER, leerde over verbindend onderhandelen: onderhandelen op een manier dat de relaties tussen de onderhandelingspartners goed blijven, ook bij tegenstrijdige belangen en visies. Die convenanten zijn het resultaat van een onderhandelingsproces tussen bedrijven, brancheorganisaties, vakbonden, NGO’s en overheden. De convenanten zijn ook het startpunt van een intensief samenwerkingsproces tussen deze partijen. Voor iedereen staat er veel op het spel. Alle partijen kunnen rekenen op een kritische achterban, die de convenanten letter voor letter leest om te zien of hun visie en belangen wel voldoende zijn geborgd. Uiteindelijk gaat het echter niemand om de tekst. Het gaat om de ambitie van alle partijen om bij te dragen aan een duurzamere wereld. Een ambitie die geen enkele partij alleen kan realiseren. Vandaar dat ze na het zetten van de handtekeningen, samenwerken aan het verduurzamen van een keten. Dat lukt alleen als ze dan nog door één deur kunnen.
Zo’n win-win onderhandeling is echt anders dan een win-verlies onderhandeling. Dat is een onderhandeling waarbij je de andere partij nooit meer hoeft tegen te komen. Dan maakt het niet uit hoe boos je onderhandelingspartner achteraf is. Bijvoorbeeld als het gaat over de prijs van een tweedehands auto, in de VS een lemon genoemd. Hoe onderhandel je over die prijs als je de andere partij niet kan vertrouwen? Dat heet in de economie ‘The Lemon Problem’.
Campagne voeren voorbij het stemhokje
Campagne voeren in een win-verlies democratie, zoals de Verenigde Staten, is echt anders dan in Nederland. Hoeveel de partij ook wint, in Nederland zal er altijd met anderen samengewerkt moeten worden. In Nederland heb je altijd anderen nodig om je ambities voor een betere wereld, stad of dorp, na de verkiezingen te realiseren. Dan is het wel handig dat de verhoudingen tijdens de campagne niet zo verstoord raken, dat partijen na de verkiezingen nog met elkaar door één deur kunnen. Wie in Nederland campagne voert met een win-verlies strategie, loopt het risico, zelf bij grote verkiezingswinst, dat te moeten bezuren met vier jaar oppositie.
Dus vroeg ik mij af: Bestaat er ook een methode verbindend campagne voeren?
Welke tips zijn er voor een win-win verkiezingscampagne?
De afgelopen jaren hebben velen hun zorgen geuit over de verharding van het politieke debat, ook binnen gemeenteraden. Ook in Overijssel zijn voorbeelden van ruzies in de raad, die zo hoog opliepen dat de samenwerking daaronder leed. Bij alle tips voor een effectieve verkiezingscampagne zag ik dit thema echter niet terug. Alsof wat er na de rode kruisjes in een verkiezingshokje gebeurde niet meer relevant is. Ik zag vooral aandacht voor het bereiken van potentiële kiezers. Tips dat een scherpe, harde campagne het voor kiezers makkelijker maakt om te weten welk hokje in te kleuren. Zelfs negatieve campagnestrategieën, het voorbeeld van de win-verlies strategie van Amerikaanse verkiezingen, helpen kiezers daarbij. Dus wellicht is dat een aantrekkelijke strategie bij de overvloed aan keuze.
Maar waar is de aandacht voor de periode na de verkiezingen, als er gewoon weer samengewerkt moet worden?
Volgens mij vraagt de Nederlandse democratie om een win-win strategie voor campagne voeren. Ik heb geen methode verbindend campagne voeren kunnen vinden. Als u die wel kent, laat het ons dan weten. We willen het graag delen met al die (aspirant) raadsleden die straks in Overijssel campagne gaan voeren, juist omdat ze na de verkiezingen met volle overtuiging willen werken aan mooie toekomst voor hun gemeente.