14-11-2019
Jaarcongres 2019 – Onverwacht Overijssel
Afgerond
14 november 2019
De toekomst is onvoorspelbaar
Een veelgemaakte fout: futurologen kunnen je vertellen hoe de toekomst er uit ziet. Dat kunnen ze niet, beklemtoont ‘futurist’ Tessa Cramer. Wel kunnen ze het ongemak blootleggen waarmee denken over de toekomst gepaard gaat. Want onzekerheid geeft ongemak, en over dat ongemak moet het gesprek gaan. Tessa Cramer sprak op het Jaarcongres van Trendbureau Overijssel, dat geheel in het teken stond van toekomst en trendbreuken.
Het jaarcongres 2019 deed een oproep om na te denken over een toekomst die onvoorspelbaar is en hoe we daarmee kunnen omgaan. Wat hindert ons in het omgaan met de fundamentele onzekerheden die deze tijd kenmerkt? Hoe kunnen we nu al handelen? In twee plenaire sessies en twee ronden met acht deelsessies is kennis gedeeld en zijn nieuwe handelingsperspectieven aangereikt.
Wat de wetenschap weet over uw onzekerheid
In een voortdurend veranderende en complexe samenleving is onzekerheid onvermijdelijk. Wetenschappelijk onderzoek heeft laten zien dat de behoefte onzekerheid te vermijden, ontkennen of verminderen van invloed kan zijn op hoe we naar de wereld kijken en wie we vertrouwen. Frenk van Harreveld is hoogleraar Sociale cognitie en gedragsbeïnvloeding aan de Universiteit van Amsterdam (UvA).
Permanent Alert – Early Warning Systems
Signalen te over: het probleem is eerder een teveel aan informatie dan een gebrek aan kennis. Maar hoe weet je welke signalen voor jouw organisatie van belang zijn? En hoe kun je er ook naar handelen? Hoe organiseer je dat? De moeilijkheid zit in 3 onvermijdelijke filters, die optreden als organisaties nieuwe informatie verwerken. Rijkswaterstaat, de Belastingdienst en verschillende commerciële bedrijven implementeerden een nieuwe werkwijze waarbij blinde vlekken worden geminimaliseerd, waarin een signaal zo goed mogelijk gewogen wordt en hoe je die signalen kunt inzetten bij strategische besluitvorming. In deze sessie gingen deelnemers zelf met onverwachte signalen over Overijssel aan de slag. Maja Bosch en Marlieke van Schalkwijk van Futureconsult en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gaven een presentatie: Early Warning Systems (download).
Disruptieve brigade: adaptief plannen voor de woningmarkt
Wat als steeds meer Randstedelingen besluiten zich in Overijssel te vestigen? Wat zijn de gevolgen op de woningmarkt van een volgende economische crisis in Overijssel? En wat te doen als we in Overijssel ruimte moeten vinden voor klimaatvluchtelingen? Een kleine stijging of daling; de gevolgen kunnen groot zijn. De disruptieve brigade neemt u mee naar drie scenario’s in 2050 voor Overijssel en wat u dan toch nog kunt doen zoals met het concept ‘Wachtend land.’ Bepaal de ruimte die nodig is om de omslag te maken van traditioneel naar adaptief plannen op de woningmarkt
Een vleesloos dieet; een Overijssels landschap zonder vlees?
Er komen steeds betere alternatieven voor vlees; er is een toenemend ongemak over intensieve veehouderij en gesprekken over CO2-reductie zijn aan de orde van de dag. Wil Overijssel vlees blijven produceren voor de hele wereld of maken we de overstap naar plantaardige producten? Moeten we ons al voorbereiden op een landschap zonder vlees? Of sterker nog: een landschap zonder vlees en zuivel? En hoe ziet dat landschap er eigenlijk uit? Wat kan er gebeuren met al die weidegrond en met de stallen? Op basis van de Verkenning ‘Situatie Gewijzigd’ en met verschillende aanvullende beelden werd hierover gesproken tijdens het Jaarcongres.
Niet SMART wel CLEVER
Het werken aan complexe vraagstukken confronteert ons met een aantal ongemakkelijke waarheden. Denk alleen al aan het feit dat we nooit volledig geïnformeerd zullen zijn en dat er sprake is van voortdurende dynamiek. In zo’n wereld zijn de SMART doelen van vandaag, morgen alweer achterhaald en zijn ongewenste neveneffecten aan de orde van de dag. In deze workshop maakten deelnemers kennis met een aantal instrumenten die studenten en medewerkers van de hogeschool Windesheim helpen om niet te verlammen, maar ‘complexiteitsaanvaardend te handelen’. Niet SMART, maar wel CLEVER.
De toekomst van drinkwatervoorziening in Overijssel
Het klimaat verandert en de veranderingen en de gevolgen kunnen groot zijn. Hoe groot en hoe snel ze plaatsvinden is erg onzeker. Hoe houd je, ondanks die onzekerheid, in de beleids- en investeringsbeslissingen van vandaag rekening met de onverwachte effecten van klimaatverandering zoals een robuuste drinkwatervoorziening? Het is belangrijk om te weten wat je nu kunt aanpakken om schade, onveilige situaties en kosten in de toekomst te voorkomen. Rutger van der Brugge van Deltares (onafhankelijk instituut voor toegepast onderzoek op het gebied van water en ondergrond) deelde in deze deelsessie kennis over adaptiepaden, blue spots en stresstesten.
Weet je wat je eet? Hoe de perceptie van de consument verandert
Voor haar vernuftige culinaire experimenten combineert Chloé Rutzerveld (food & concept desing) wetenschap, technologie en design om voeding te maken die efficiënter, gezonder en duurzamer is. Wat haar echter vooral onderscheidend maakt, zijn haar geheime ingrediënten – regelbrekende twists die prikkelen om verder na te denken over de persoonlijke relatie tot eten: hoe verhoudt gezelligheid zich tot voeding? Wat wordt bepalend in de komende jaren? Ze werd bekend met the Other Dinner, Edible Growth en is nu bezig met STROOP. Deelnemers werden in haar sessie verrast met future food, zoals ‘plof’insecten en sushi in een nieuw jasje.
Verander Express
De Verander Express is een interactieve persoonlijke ‘Thinkshop’ waarin aan de hand van korte interviewfragmenten het thema onvoorspelbaarheid wordt verkend. Naast de filmfragmenten zet de Verander Express door de diversiteit aan perspectieven, reflecties en verhalen aan tot het denken over het eigen perspectief. Hoe denken we over veranderen? Hoe handelen we in de praktijk? Marcel Kuhlman van Kessels&Smit nam de deelnemers mee in een unieke ervaring waarin zij zelf aan de slag gingen met een I-pad en opdrachten.
Voorbereiden op digitale ontwrichting
Begin september 2019 verscheen het rapport van de WRR over Digitale Ontwrichting. Digitale infrastructuur – is vaak zonder dat we het merken – intens verweven met processen die van groot belang zijn voor de samenleving, de economie en de democratische rechtstaat. En terwijl we trainen en oefenen met fysieke crisissen doen we dat niet voor digitale crisissen. Hoe kunnen we ons beter voorbereiden op digitale ontwrichting? En wie mag dan wat? Heel verrassend, uit deze deelsessie kwam naar voren dat voorbereiding op digitale ontwrichting soms analoog begint.
JAARCONGRES 2019 – ONVERWACHT OVERIJSSEL
Afgerond